بیماری های دریچه ای قلب

در ساختار نرمال قلب بین دهلیز ها و بطن ها و همچین بین بطن ها و شریان های بزرگ دریچه هایی وجود دارد که بطور یکطرفه عمل میکنند

دریچه ی بین بطن راست و دهلیز راست دریچه ی سه لتی یا تری کاسپ و دریچه ی بین بطن چپ و دهلیز چپ دریچه ی میترال نام دارد. هنگامی که بطن ها در حال استراحت و دهلیز ها در حال انقباض هستند خون از این دریچه ها عبور میکند تا وارد بطن ها شود

همچنین دو دریچه بین بطن ها و شریان آئورت و پولمونر وجود دارد تا هنگام انقباض بطن ها خون از آنها عبور کرده و وارد شریان پولمونر و آئورت شود

بیماری های دریچه ای می توان به چندین فرم دسته بندی کرد

در دسته بندی اول بیماری های دریچه ای به دو دسته ی بیماری های مادرزادی  یا  congenital که از ابتدای تولد وجود دارند,  و بیماری های اکتسابی -که از ابتدای تولد وجود ندارند و در طول زمان در اثر عوامل مختلف بوجود می آیند – تقسیم بندی میشوند. بیماری های مادرزادی در مقاله ی جدا گانه ای بحث خواهند شد

در یک دسته بندی دیگر میتوان بیماری های دریچه ای را به دو فرم تنگی و یا نارسایی تقسیم بندی کرد

در تنگی دریچه ها خون هنگام عبور از مسیر معمول خود دچار مشکل شده و در نارسایی دریچه ها دیگر بطور یکطرفه عمل نکرده و جایی که دریچه باید بسته باشد, بسته نشده و خون به حفره ای که از آن خارج شده ابز میگردد. مثلا در تنگی دریچه ی آئورت بطن چپ هنگام انقباض بایستی فشار بیشتری وارد کند تا خون از دریچه عبور کند و به آئورت برسد و در نارسایی آئورت هنگام استراحت بطن دریچه ی آئورت  بطور کامل بسته نمی شود و مقداری خون به درون بطن چپ باز می گردد

اما چه عللی می توانند باعث بیماری های دریچه ای شود

از معروف ترین بیماری های آن میتوان به

سل قلبی

ایدز

بیماری کاوازاکی

لوپوس

اندوکاردیت

تب روماتیسمی

بیماری های اترواسکلروتیک

اشاره کرد

همچنان بیماری های دریچه ای ممکن است عوارض فرآیند های تهاجمی پزشکی که برروی قلب انجام می شود باشد

در بین بیماری های دریچه ای تنگی دریچه آئورت و پس از آن نارسایی دریچه ی میترال شایع ترین بیماری ها هستند

در سالهای اخیر با توجه به پیدایش روش های جدید برای درمان بیماری های دریچه ای امید به زندگی در این افراد بالاتر رفته و میزان زیادی از آنها می توانند عمر نرمال داشته باشند

در تنگی دریچه ها قلب برای اینکه بر این تنگی غلبه کند بایستی با فشار بیشتری کار کند در نتیجه ی این فشار بالاتر در طولانی مدت عضله ی قلب بزرگ می شود

در نارسایی دریچه خون بیشتر از حد طبیعی در آن حفره ی قلب وجود خواهد داشت در نتیجه ی آن حفره ی قلب بایستی خون بیشتری در خون جای دهد و در نتیجه دیواره ی آن نازک می شود

از عوارض مهم بیماری های دریچه ای می توان به

نارسایی قلب

اختلالات ریتم قلب

سکته ی مغزی( در نتیجه ی اختلالات دریچه ای خون ممکن است لخته شود و این لخته ها به سمت عروق مغز فرستاده شود و باعث سکته ی مغزی شود)

علائم بیماری های دریچه ای شامل

تپش قلب

درد قفسه سینه

تنگی نفس

سرگیجه

سنکوپ

باشد.

پزشک شما هنگام معاینه ممکن است صدhهای غیر نرمال قلبی را متوجه شده و با توجه به آن درخواست تست های کمکی برای تشخیص کند. بهترین راهی که میتوان تنگی یا نارسایی دریچه ها تشخیص داد از طریق اکوی داپلر است اکوی داپلر توسط همان پروب اکو انجام میشود اما دستگاه می تواند جهت عبور جریان خون را نشان دهد در اکوی داپلر می توان میزان نارسایی یا تنگی دریچه ای را اندازه گیری کرد

با توجه  میزان تنگی یا نارسایی دریچه تصمیم برای نوع درمان گرفت گاهی بیماری دریچه ای بسیار خفیف بوده و نیازی به درمان نیست و پزشک شما ممکن است درخواست پیگیری دوره ای کند همچنین در اکثر بیماریهای دریچه ای نیاز به مصرف داروی ضد انعقاد برای جلوگیری از تشکیل لخته باشد

گاهی بیماری شدید بوده و نیاز به مداخله دارد

در بیماری های دریچه ی آئورت معمولا جراحی باز انتخاب درمانی است اما ممکن است در بیمارانی که عمل جراحی ممکن نباشد انژیو والووپلاستی انجام شود یعنی از طریق انژیو گرافی دریچه ترمیم شود

در دریچه ی آئورت معمولا والووپلاستی از طریق انژیو روش انتخابی نیست چرا که دیده شده نتیجه ی مطلوبی ندارد اما در بیمارانی که سن بالا دارند و عمل جراحی در آنها ممکن نباشد ممکن است والووپلاستی انجام شود

گاهی در اثر والوپلاستی و ممکن است دریچه دچار پارگی شود و نیاز به جراحی باز قلب باشد که نمونه ای از ان را در لینک زیر میتوانید مشاهده کنید

https://www.instagram.com/p/CHXZN3MHOuP/?igshid=im3nq94sgia0
اما جراحی دریچه به چه صورت انجام میشود

بعد از بیهوشی عمومی و شکاف استخوان جناغ برای رسیدن به قلب، از طریق لوله هایی بیمار به دستگاه قلب و ریه مصنوعی وصل می شود تا قلب بطور موقت از کار بیفتد و در طول جراحی ثابت بماند سپس دریچه ی ناسالم بریده میشود و بجای آن دریجه ی مصنوعی کار گذاشته نی شود

گاهی ممکن است نیازی به تعویض دریچه نباشد و فقط دریچه ترمیم شود تا بتواند کار خود را بدرستی انجان دهد

https://www.instagram.com/p/CI078IfHDwp/?igshid=1k3d06n4p5jqi

https://www.instagram.com/p/CF6ygHeHoex/?igshid=gyg38lvb3k3t
دریچه های مصنوعی به دو فرم بیولوژیک و مصنوعی وجود دارند .

دریچه های مصنوعی عمر طولاتی تری دارند اما امکان ایجاد لخته در آنها بیشتر است بنابراین مصرف دارای ضد انعقاد قسمت مهمی از درمان آنها را تشکیل می شود.

بیمار بعد از جراحی بایستی بطور مرتب با آزمایش انعقاد پذیری که PT یا prothrombin time  نام دارد پیگیری شود و میزان مصرف داروی ضد انعقاد با توجه به عددPT تنظیم شود.

در صورت عدم استفاده منظم از داروهای ضد انعقاد ممکن است روی دریچه لخته تشکیل شود و دریچه دچار اختلال عملکرد شود.

https://www.instagram.com/tv/CFj1rCEHQdJ/?igshid=1xj7n3ww9mp62

دریچه های بیولوژیک عمر کمتری دارند و در بیماران با سن بالاتر استفاده می شود اما امکان تولید لخته در آنها کمتر است

در خانم های جوانی که هنوز قصد باردار شدن دارند ممکن است نیاز باشد تا ابتدا دریچه بیولوژیک کار گذاشته شود و پس از بارداری دوباره جراحی شده و دریچه ی مصنوعی کار گذاشته شود چرا که در طول بارداری قرص وارفارین( ضد انعقاد) نباید مصرف کند

اندوکاردیت

قلب از سه لایه تشکیل شده از خارج به داخل بنام های پریکارد, میوکارد و اندوکارد

عفونت لایه ی داخلی قلب یعنی اندوکارد,  اندوکاردیت نام دارد. معمولا اندوکاردیت به عفونت دریچه های قلبی یا وسایلی که داخل قلب کار گذاشته اطلاق می شود

افراد با بیماری های دریچه ای, بیماری های مادرزادی قلبی افرادی کاتتر های وریدی مرکزی دارند( مثلا شانتی که برای دیالیز در عروق گردن کار گذاشته می شود) افرادی که از داروهای غیرمجاز تزریقی استفاده میکنند در معرض خطر اندوکاردیت هستند بعد از جراحی های دریچه ای اعمال دندان پزشکی نیز ممکن است باعث اندوکاردیت شود که نیاز است قبل از رفتن به دندان پزشکی آنتی بیوتیک مصرف کنند.

علائم و نشانه

تب بیشترین نشانه ی اندوکاردیت است و لازم است در بیمارانی که فاکتور های خطر دارند در صورت تب بالا در نظر گرفته شود سایر نشانه های عبارت است از راش های کف دست یا دانه های روی انگشتان مشکلات کلیوی و چشمی هم ممکن است دیده شود

این بیماری اندوکارد می تواند باعث عوارضی مانند نارسایی قلب, نارسایی دریچه ای, آبسه مغزی, سکته ی مغزی, آمبولی سپتیک یا عفونی یا حتا نارسایی سایر ارگان ها مانند کلیه و طحال شود

برای تشخیص قطعی این بیماری لازم است کشت خون در چندین نوبت گرفته شود و آنتی بیوتیک های وسیع الطیف بطور وریدی شروع شود .

لازم به ذکر است گاهی ممکن است جواب کشت منفی باشد. ممکن است عفونت با یکسری میکروب هایی باشد که با شرایط کشت تشخیص داده نمی شود و یا حتا بدلیل مشکلات تکنیکال نتوان میکروب را در خون یافت کرد گاهی در بیمارانی که با توحه به علائم آنها خطرات زیادی برای اندوکاردیت دارند حتا با کشت منفی نیز با همان تشخیص درمان ادامه داده می شود هنچنین اکوکاردیو گرافی در صورتی انجام می تواند وحود یک نقطه ی کوجک مشکوک روی دریچه را نشان دهد که در صورت

درمان اندوکاردیت در درجه ی اول جراحی نبوده و بایستی التهاب و عفونت با انتی بیوتیک ها بطور طولانی مدت کنترل شود در صورت عوارض اندوکاردیت مانند نارسایی دریچه ای ممکن است نیاز به جراحی بطور تاخیری باشد. در فیلم زیر نمونه ای عمل جراحی دریچه که بدنبال عفونت دریچه سوراخ شده را میتوانید مشاهده کنید
https://www.instagram.com/p/CBx4DFrnggz/?igshid=qdzwqqg7fibk

پرولاپس دریچه ی میترال

دریچه ی میترال دریچه ی بین دهلیز چپ‌ و بطن ‌چپ است این دریچه در زمان انقباض دهلیز و استراحت بطن ها باز است تا خون از دهلیز به بطن چپ برود و هنگام انقباض بطن ها بسته است تا خون از بطن دوباره وارد دهلیز نشود و از طریق آئورت به بقیه بدن‌ پمپاژ شود

ساختار نرمال قلب در این ویدئو توضیح داده شده است

در پرولاپس دریچه ی میترال در هنگام انقباض بطن یک میزان به سمت دهلیز برمیگردد در این انیمیشن اتفاقی در که پرولاپس دریچه ی میترال میوفتد بطور شماتیک به شما نشان داده شده است.

پرولاپس دریچه ی میترال شیوع بالایی داشته و در اکثر افراد ممکن است نیاز به اقدامی خاصی نداشته باشد

مجموعه ای از علائم غیر اختصاصی مانند احساس اضطراب, تپش قلب, عدم‌تحمل ورزش, و سرگیجه ممکن است در این بیماری دیده شود

در معاینه صدای قلب غیر نرمال و همچنین در اکوکاردیوگرافی نیز ممکن است پرولاپس درچه ی میترال دیده شود

تصمیم‌گیری برای درمان این بیماری بر اساس اینکه آیا باعث نارسایی دریچه شده و میزان آن چقدر است گرفته می شود گاهی بیماری نیاز به درمان ‌نداشته و تنها ممکن است داروهایی برای ریتم قلب داده شود تا تپش قلب  و احساس اضطراب کنترل شود

پرولاپس دریچه ی میترال گاهی می تواند همراه با سایر بیماری ها مانند سندروم مارفان باشد.

تب روماتیسمی

بیماری تب روماتیسمی بیماری است که بعد از گلو درد چرکی درمان نشده  که ناشی از میکروب استرپتوکوک باشد اتفاق مس افتد

این گلو درد چرکی معمولا در سنین ۵_۱۵ سال رخ می دهد بنابر این در کودکان این بیماری باید جدی گرفته شده تا تبدیل به تب روماتیسمی و عوارض آن نشود

به دلیل شباهت دیواره این میکروب با سایر قسمت های بدن  سیستم ایمنی بطور تاخیری بعد از گلو درد ممکن است به بافت های خودی حمله کند. بیماری تب روماتیسمی می تواند قلب, مفاصل, سیستم عصبی مرکزی و پوست  را درگیر کند.

تشخیص بیماری با کنار هم قرار دادن علائم و همچنین پیدا کردن رد پای آزمایشگاهی از استرپتوکوک صورت میگیرد

تب روماتیسمی شایع ترین علت بیماری های دریچه ای در کشور های در حال توسعه است و بطور شایعتر دریچه ی میترال را درگیر میکند

گاهی بعد از تشخیص این بیماری بسته به شدت درگیری ممکن است نیاز باشد که بیمار ماهانه امپول پنی سیلین تا چندین سال دریافت کند